ΑΝΑΤΟΜΙΑ
Η σπονδυλική στήλη (Σ.Σ) αποτελείται από 7 αυχενικούς, 12 θωρακικούς, 5 οσφυϊκούς, 5 συνοστεωμένους ιερούς σπονδύλους και τον κόκκυγα. Κάθε σπόνδυλος αποτελείται από ένα πρόσθιο τμήμα, το σώμα και ένα οπίσθιο τμήμα που ενώνεται με το πρόσθιο τμήμα με τον αυχένα του σπονδύλου. Το οπίσθιο τμήμα περιλαμβάνει το πέταλο, την ακανθώδη απόφυση που είναι ψηλαφητή στη ράχη των ανθρώπων, τις 2 εγκάρσιες αποφύσεις και τις άνω και κάτω αρθρικές αποφύσεις. Οι αρθρικές αποφύσεις του άνω και κάτω σπονδύλου ενώνονται μεταξύ τους αμφοτερόπλευρα της Σ.Σ και σχηματίζουν τις ζυγοαποφυσιακές αρθρώσεις που στηρίζουν επιπρόσθετα τη σπονδυλική στήλη. Οι σπόνδυλοι χωρίζονται μεταξύ τους με τους μεσοσπονδύλιους δίσκους.
Ανάμεσα στις πρόσθιες και τις οπίσθιες δομές των σπονδύλων σχηματίζεται ένας σωλήνας που ονομάζεται σπονδυλικός σωλήνας. Μέσα στο σπονδυλικό σωλήνα βρίσκεται ο νωτιαίος μυελός και οι νωτιαίες ρίζες που εξέρχονται από τα μεσοσπονδύλια τρήματα και πορεύονται στην περιφέρεια για να νευρώσουν τα διάφορα μέρη του σώματος. Όταν οι οστικές δομές αυτές που σχηματίζουν το σπονδυλικό σωλήνα υφίστανται αλλοιώσεις και μεταβολές, συνήθως λόγω του γήρατος, τότε συμβαίνει σπονδυλική στένωση που ανάλογα με τη βαρύτητά της εκδηλώνεται με διάφορα συμπτώματα.
Διάγνωση – Ορισμός της πάθησης
Σπονδυλική στένωση είναι ελάττωση του εύρους του σπονδυλικού σωλήνα. Η στένωση του σωλήνα οφείλεται στη σταδιακή, με την πρόοδο της ηλικίας εκφύλιση συνήθως στην αυχενική ή/και στην οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (υπερτροφία συνδέσμων και σπονδυλικών αρθρώσεων, οστεόφυτα, προβολή μεσοσπονδύλιων δίσκων, μείωση του ύψους του μεσοσπονδύλιου διαστήματος)
Καθώς ο σπονδυλικός σωλήνας στενεύει, μπορεί να πιέζει και να ερεθίζει το νωτιαίο μυελό ή/ και τα αιμοφόρα αγγεία, προκαλώντας συμπτώματα στα κάτω άκρα, όπως μουδιάσματα, τσιμπήματα, απώλεια μυϊκής ισχύος. Το χαρακτηριστικό της πάθησης είναι ότι τα συμπτώματα εκλύονται σε θέση ορθοστασίας ή/ και στη βάδιση (Νευρογενής Διαλείπουσα Χωλότητα) μετά από διαφορετική ανά περίπτωση και βαρύτητα της στένωσης, απόσταση και ανακουφίζονται άμεσα με λήψη καθιστικής θέσης ή το σκύψιμο του κορμού του ασθενούς προς τα εμπρός. Η νευρογενής διαλείπουσα χωλότητα θα πρέπει να διαφοροδιαγιγνώσκεται από την αγγειακής αιτιολογίας χωλότητα, με Doppler εξέταση των αγγείων. Το χαρακτηριστικό διαφορετικό χαρακτηριστικό της αγγειακής χωλότητας είναι ότι όταν εμφανίζεται κατά τη βάδιση, δεν υποχωρεί με τη λήψη καθιστικής θέσης.
Γενικότερα, τα συμπτώματα της σπονδυλικής ή τρηματικής στένωσης που αφορούν, κυρίως τα κάτω άκρα, μπορεί ή όχι να συνοδεύονται από πόνο ή δυσφορία στην μέση, λόγω της εκφύλισης των ανατομικών της δομών (σπονδυλικές αρθρώσεις, ιερολαγόνιες αρθρώσεις, σύνδεσμοι). Τα συμπτώματα που αφορούν τις ανατομικές δομές που μόλις αναφέρθηκαν είναι ανεξάρτητα από εκείνα της σπονδυλικής στένωσης και χρήζουν διαφορετικής διερεύνησης και αντιμετώπισης.
Μηχανισμός πρόκλησης των συμπτωμάτων
Το φυσιολογικό περπάτημα αυξάνει τη ζήτηση και την κατανάλωση οξυγόνου στα κατώτερα νωτιαία νεύρα της Σ.Σ και αυτό προκαλεί την αύξηση της αιματικής ροής προς αυτά. Έτσι σε υγιείς ανθρώπους η παροχή οξυγόνου εξυπηρετεί τη ζήτηση. Στη σπονδυλική στένωση υπάρχει παρεμπόδιση της αιματικής κυκλοφορίας και της προσφοράς οξυγόνου στα νεύρα, οπότε κατά τη βάδιση η προσφορά οξυγόνου δεν μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες. Καθώς τα νεύρα λοιπόν ισχαιμούν όλο και περισσότερο, αρχίζουν να δυσλειτουργούν και αυτό μεταφράζεται σε πόνο, μούδιασμα, παραισθησία και αδυναμία στα πόδια. Ο ασθενής αναγκάζεται να καθίσει και τότε μειώνεται η ζήτηση σε οξυγόνο, η προσφορά αρχίζει να γίνεται ικανοποιητική και όταν η ζήτηση οξυγόνου εξισωθεί με την παροχή, τα συμπτώματα προσωρινά υποχωρούν.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διάγνωση τίθεται με βάση τα πολύ τυπικά συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής, τα οποία επιβεβαιώνονται με τη μαγνητική τομογραφία.
Θεραπεία
Συντηρητική Θεραπεία
Φάρμακα της κατηγορίας των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών, χορηγούνται από το στόμα για 2 εβδομάδες, εφόσον δεν υπάρχει σοβαρή αντένδειξη για τη λήψη τους.(αρτηριακή υπέρταση, στεφανιαία νόσος, καρδιακή ανεπάρκεια, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, γαστρίτιδα, έλκος στομάχου, σοβαρή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.λ.π) Συνεννοηθείτε με το θεράποντα ιατρό σας σχετικά με τη δυνατότητά σας να λάβετε αντιφλεγμονώδη αγωγή.
Αν είστε ηλικίας πάνω από 45 ετών, προληπτικά μαζί με τα αντιφλεγμονώδη, συνιστάται η λήψη φαρμάκων της κατηγορίας των αναστολέων της αντλίας πρωτονίων (εσομεπραζόλη, ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη κ.λ.π) για γαστροπροστασία.
Αν τα συμπτώματα της σπονδυλικής στένωσης συνοδεύονται και από πόνο στην μέση, τότε μπορείτε σε συνδυασμό με τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, να λάβετε και παρακεταμόλη σε ημερήσια δόση που δεν ξεπερνάει τα 3000 mg, διαιρεμένη σε τρεις δόσεις. Παυσίπονα τα οποία περιέχουν παρακεταμόλη είναι τα Panadol, Depon, Apotel κ.λ.π,
Σύμφωνα με μελέτες, η προσθήκη Γκαμπαπεντίνης (Neurontin) στην προαναφερθείσα φαρμακευτική αγωγή, βελτιώνει τον πόνο και την παραισθησία (τσιμπήματα, μουδιάσματα, βελόνες) στα κάτω άκρα και αυξάνει την απόσταση βάδισης πριν την πρόκληση των συμπτωμάτων.
Ελάχιστα Επεμβατική Θεραπεία
Η επισκληρίδιος έγχυση κορτικοστεροειδών και τοπικού αναισθητικού διαμεσοπετάλια ή ιεροκοκκυγικά, είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική που εφαρμόζεται σε περιπτώσεις ήπιας ή μέτριας σπονδυλικής στένωσης που δεν βελτιώνεται με τη συντηρητική αγωγή. Η διάρκεια της βελτίωσης που μπορεί να επιτευχθεί είναι συνήθως βραχεία (περίπου 2 εβδομάδες). Η τεχνική μπορεί να επαναληφθεί περίπου τρεις φορές ετησίως.
Χειρουργική Θεραπεία
Η χειρουργική θεραπεία εκλογής για τη θεραπεία της σπονδυλικής στένωσης είναι η αποσυμπιεστική πεταλεκτομή. Με την τεχνική αυτή αφαιρείται χειρουργική, το οστικό τμήμα των σπονδύλων το οποίο στενεύει τον αυλό του σπονδυλικού σωλήνα και συμπιέζει το νωτιαίο μυελό. Εφόσον χρειαστεί να γίνει πεταλεκτομή σε περισσότερα από δύο επίπεδα ή συνυπάρχει σπονδυλολίσθηση δευτέρου και πάνω βαθμού, διενεργείται συμπληρωματικά και σπονδυλοδεσία, προκειμένου να σταθεροποιηθεί η σπονδυλική στήλη.
Η τοποθέτηση μεσακάνθιας πρόθεσης, ειδικού υλικού δηλαδή που εφαρμόζεται χειρουργικά μεταξύ των ακανθωδών αποφύσεων των σπονδύλων, προκειμένου να τους ανασηκώσει και να μειωθεί με αυτόν τον τρόπο η σπονδυλική στένωση είναι μια μέθοδος η οποία δεν είναι τεκμηριωμένη, όσον αφορά την αποτελεσματικότητά της και δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται.
ΠΗΓΕΣ
1. PAIN PRACTICE JOURNAL
2. BONICA”S MANAGEMENT OF PAIN
3. PAIN PHYSICIAN JOURNAL
4. INTERVENTIONAL PAIN MANAGEMENT BOOK
5. NEUROMODULATION JOURNAL
